DOĞRU STATÜ EĞİTİM KURUMLARI
PABLO PICASSO VE KÜBİZM

---

Salvador Dali “Her çocuk bir sanatçıdır, sorun büyüdüğümüzde nasıl sanatçı kalabileceğimizdir.”

Pablo Picasso (25 Ekim 1881 – 8 Nisan 1973)

Dahi, yaratıcı, çapkın, çalışkan… Bu sıfatların hepsi Pablo Picasso’yu anlatıyor. Hayata, resme ve kadınlara karşı ihtirası ile tanınan, 20. yüzyılın en verimli sanatçılarından Picasso 25 Ekim 1881 tarihinde İspanya’nın güneyindeki Malaga şehrinde doğdu. Tam 133 yıldır hayatımızda olan, dünyaya etkilerini günlerce anlatsak bitiremeyeceğimiz bu dehayı sizlerle naçizane paylaşalım istedik.

Ünlü Ressamın Babası Resim Öğretmeniydi

José Ruiz Blasco ile Maria Picasso’nun çocukları olarak dünyaya gelir. Soyadını annesinden alan Pablo Picasso, resim yeteneğini ise resim öğretmeni olan babasından almıştır. Çok küçük yaşlardan beri resimle ilgilenen Picasso (babası da ressam olduğu için biraz şanslı olduğunu itiraf etmek gerek) 1891′de La Coruna’da Güzel Sanatlar Okulu’na girer. “Sanat, onun ilgisini çeken tek şeydi. Tek kimliğiydi. Tepeden tırnağa sanatçıydı.” Claude Picasso (Pablo Picasso’nun oğlu)

Resim Anlayışının Şekillendiği Dönemler

Sanat ile ilgilenmesi pek sürpriz olmayan Picasso’nun ailesi, kuşaklardır (1541’lerden beri) sanat ile iç içe bir hayat sürmüşler. Çok değil tahmini 13 yaşları itibarıyla resimleri dikkat çekici hale gelmeye ve babasının çizimlerinden daha iyi olmaya başlar. Sanatçı kısa sürede Barselona’nın en tanınan ressamlarından biri haline gelir. 1900’da sanat başkenti Paris’e gider. Kısa süre ressam arkadaşı Nöftnel’in atölyesinde kalarak Madrid’e geri döner. Sonraki gidişlerinde ise Paris sanat çevresinin içinde yer edinmeye başlar.

Tuvallerde Sirk Dünyası ve Mavi Dönem

Picasso ilk dönem yapıtlarında sıradan insanların, sirk palyaçolarının, akrobatlarının resimlerini yapar. Şehir hayatından çok sirk dünyası ile ilgilenen Picasso’nun bu dönemi; Mavi Dönem diye adlandırılır. Ressam bu yıllarda sirk dünyasının hüzünlü yüzünü daha çok resmeder. Bu dönemin mavi ismiyle nitelendirilmesinin sebebi, mavinin hüznü temsil etmesi kadar, sanatçının eserlerinde tek renk olarak maviyi ve tonlarını kullanmasından da kaynaklanır.

Kübizmin Temelleri ve Pembe Dönem

Bu dönemde mavinin yerini ‘pembe’ rengi alır ve Picasso denilince aklımıza gelen ‘kübizm’ akımının temelleri atılır. Sanatçı Barselona, Gosol ve Lerida’ya yaptığı yolculuklar esnasında eski İspanyol heykel sanatına ilgi duymaya başlar. Aynı tarihlerde Matisse’le tanışır ve ilkel Afrika sanatının çekiciliğine kapılır. 1906′da Braque ve Derain’le tanışıp hep birlikte bir kübizm öncesi çalışmasına girişirler. Georges Braque ile kübizmin temellerini atan Picasso; nesneleri geometrik formlar oluşturacak şekilde basitleştirir ya da geometrik şekillere böler. 1909 yazını, Horta de San Juan’da geçirerek kübist peyzajlar çizer, eserleri kısa sürede kübizm’in odak noktasını oluşturur. Kolaj tekniğinin de öncü isimlerinden olan Picasso, aynı dönemde gazete parçaları, cam kesikleri gibi günlük nesneler ile resimler yapmaya başlar.

“Manevi değerlerle yaşayan ve çalışan sanatçılar, insanlığın ve uygarlığın en önemli değerlerine karşı tehlike oluşturan çatışmalara kayıtsız kalamazlar ve kalmamaları gerekir.” Pablo Picasso

Modeli ve İlk Eşi Fernande Olivier

Picasso’nun modeli Fernande Olivier, Picasso‘nun uzun süren ilk ilişkisi ve ilk evliliğidir. Sanatçının birçok resmine konu olan Fernande, ilk tanıştıklarında evli bir kadın olmasına rağmen 7 yıl Picasso ile birlikte yaşar. Modellik yapan Fernande ile Picasso’nun ilişkisi 1904’den 1912’ye dek sürer.

Sosyetik İkinci Eş Kokhlova ve Bohem Picasso

Picasso I. Dünya Savaşı sırasında, Jean Cocteau ile beraber Roma’da kalır. Burada sahne dekoratörü olarak çalışırken dansçı Olga Kokhlova‘yla tanışır. İlişkileri evlilik ile tamamlanan ikilinin bir de çocukları olur. Olga Kokhlova ve oğulları, Picasso’nun resimlerine sıklıkla konu oldu. İkilinin 10 yıl süren evliliği süresince Olga’nın yüksek sosyeteye ve eğlenceli hayata olan düşkünlüğü, Picasso’nun ise bohem hayat algısı ikiliyi çeşitli çıkmazlara sürüklemiştir.

İhtiraslı Bir Model ve Eş: Jacqueline Roque

İkilinin ilişkileri Picasso’nun 73 yılındaki ölümüne dek devam eder. Sebebi bilinemese de Picasso’nun Françoise Gilot’tan olan iki çocuğu Claude ve Paloma, Jacqueline’in babalarının cenaze törenine gelmesine izin vermezler. Jacqueline 1986’da kendini vurarak intihar eder.

Klasisizm – Kübizm Çıkmazı

Picasso resimlerini iki köprü üzerinden yürütmeye devam eder; klasisizm ve kübizm. Gerçekçi bir tutumu yeğleyen klasisizm ve mantıksal öğelere yönelen kübizm sanatçının yeni çalışmalarının iki temel öznesini oluşturur. Usta ressam uzun süredir terkettiği heykel çalışmalarına 1923 yılında yeniden başlar

Savaş Yıllarının Sanatına Yansımaları

Picasso hayatı boyunca savaşa karşı olmuş fakat yaşadığı dönem sebebiyle hep savaşla yaşamak zorunda kalmıştır. Picasso, üyesi olduğu Komünist Parti tarafından Paris’te düzenlenecek Barış Kongresiiçin bir afiş yapması istendiğinde, bugün barışın simgesi olan güvercin resmini yapar. Ressamın 1949 yılında yaptığı bu çalışma Avrupa’nın bütün kentlerinin duvarlarını kaplar ve barışla ilgili değişmez sembollerden biri olur.

“Hayır, Siz Yaptınız!”

İspanya İç Savaşı sırasında, 27 Nisan 1937 tarihinde, Almanların saldırısıyla bombalanan İspanya’nın Bask Bölgesi’ndeki Guernica kasabasının durumu Picasso’yu derinden etkiler. Sanatçı bu olaydan sonra tamamladığı eserine Guernica adını verir. Paris’teki bir sergide Alman bir generalin Picasso’ya “Bu resmi siz mi yaptınız?” diye sorması üzerine üzerine ünlü ressam hafızalara kazınacak “Hayır, siz yaptınız.”cevabını verir.

Değeri sadece bu tarihi yanıttan kaynaklanlamayan Guernica, “Avignonlu Kızlar” ve “Ağlayan Kadın” ile birlikte Picasso’nun en ünlü eseri olarak kabul ediliyor.

Üretken Dehanın Vedası

Yaşamının son 20 yılında kariyerinin en üretken dönemini geçiren Picasso, resim başta olmak üzere, binlerce heykel, seramik ve çizim üretmiştir. 20. yüzyılın en önemli sanatçılarından biri olan ressam, 8 Nisan 1973’te, eşi Jacqqueline ile bir akşam yemeğinde arkadaşlarını ağırlarken rahatsızlanır ve yaşama veda eder.

Kübizm

Kübizm; 1.Dünya Savaşından önce Paris’te ortaya çıkan bir sanat akımıdır. Özellikle Picasso’nun resimleri ile tanıdığımız kübizm akımının temel özelliği; adeta resmin etrafında dolaşıyormuş hissi bırakmasıdır.

Bir başka ifade ile kübistler; yaptıkları resimleri birkaç bakış açısı ile tuvale yansıtmışlardır. Kübizmin yorumlanması, büyük ölçüde Modernizm anlayışına bağlıdır ve günümüze değin 20.Yüzyıl sanatında büyük önem taşır. Bununla birlikte bu ilişkiyi savunan çok az görüş vardır. Bunlardan biri kübizm eski geleneği kesinlikle kırdığı ve yirminci yüzyıl sanatında bir köşe taşı olduğudur. Diğer bir yaklaşım ise; Kübizm ’in dış dünya ile ilişkisidir. Zihinsel süreci farklı bir algı ile ortaya koyan bu sanat akımı aynı zamanda görsel sanatlarda modernizmin ilk örneklerindendir.

Kübizm akımı denildiğinde ilk akla gelen isimlerden birisi olan Pablo Ruiz Picasso ise, şüphesiz dönemin en önemli sanatçılarındandır. Bugün çoğu eserine aşina olduğumuz Picasso’nun çoğu eseri doğaçlamadır. Picasso resme başlarken ne yapacağına hiçbir zaman önceden karar vermemiştir, bu nedenle de her zaman kendisini resmin doğal akışına bırakmayı benimsemiştir. Yine de doğaçlama içermesine rağmen Picasso’nun kendi tecrübesi içinde fark ettiği öyle bir şey vardır ki bizim resimsel eylemi de yeni bir bakış açısından görmemizi sağlamaktadır. Öte yandan Picasso’nun çoğunlukla 3-4 saat boyunca ara vermeden resim yaptığı bilinmektedir. Sanatçı; “Çalışırken bedenimi kapının dışında bırakırım, tıpkı Müslümanların camiye girmeden ayakkabılarını çıkartması gibi. Bu durumda, beden tamamen bitkisel hayatta sürdürür varlığını ve bu yüzden biz, ressamlar, genellikle çok uzun yaşarız.” demiştir.

92 yaşına kadar yaşamış olan sanatçı, Guiness rekorlar kitabına göre 13.500 resim, 100.000 baskı, 34.00 kitap resmi, 300 heykel ve birçok seramik ve çizim üretmiştir.

Son nefesine kadar azimle üretmeye devam eden Picasso; “Bir sanatçının ne olduğunu sanıyorsunuz? … Yeryüzünde olup biten yürekler acısı, heyecanlı ya da zevkli şeylerin bilincinde olan ve kendini tamamen onların yansımasında şekillendiren bir politik varlıktır. Resim evleri dekore etmek için yapılmaz. O bir savaş aracıdır.” Sözü ile sanatın ve sanatçının gücünü gözler önüne sermiştir.

Kübist Sanatçılar

Pablo Picasso
Georges Braque
Jean Metzinger
Albert Gleizes
Fernand Leger
Juan Gris
Marc Chagall
Piet Mondrian

Halime Sevgili

Görsel Sanatlar Öğretmeni