DOĞRU STATÜ EĞİTİM KURUMLARI
DİJİTAL OYUN BAĞIMLILIĞI VE ÖNLEMEYE YÖNELİK ÖNLEMLER

---

Sayın velilerimiz; kısa süreliğine de olsa uzaktan eğitime geçtiğimiz zaman diliminde beraber çok güzel işler yaptık, yapmaya devam ediyoruz. Bu süre içerisinde kurumumuz ve sizlerin de çabasıyla çok çalışarak yaşanması olası birçok dezavantajı lehimize çevirmeyi başardık. Öğrencilerimize dokunabildik, sizlerden ve öğrencilerimizden çok iyi geri dönüşler aldık. Ancak bu süreçte ülkece teknolojiye bağımlı olmak mecburiyetinde kaldık. Biz yetişkinler bile telefon ve bilgisayar gibi teknolojik araçları bilinçli şekilde kullanabilmekte bazen zorlanıyoruz. Söz konusu durum bu şekilde olunca çocuklarımızın teknoloji ile aralarındaki bağı kontrollü bir biçimde yönlendirmemiz gerekmektedir.

Bilgisayar ve internet pek çok alanda yaşamı kolaylaştırırken, oyun ve eğlence aracı olarak da giderek yaygınlaşan bir ilgi alanı haline gelmiştir. Her geçen gün bir adım daha ileriye giden teknolojik gelişmeler, şehirleşme ve oyun alanlarının yetersizliği gibi nedenlerle geleneksel oyun etkinliklerinin yerini dijital oyunlar almıştır. Hemen her yaşta kullanıcısı olan bu oyunlara özellikle gençler yoğun ilgi göstermekte ve oyun oynayarak geçirdikleri süre giderek artmaktadır. Çocukların küçük yaşta bilgisayarla tanışması ve kontrolsüz bir biçimde kullanmaya devam ediyor olması, ergenlerin de ergenlik döneminde yargılama ve karar verme becerilerinin henüz gelişmediği için riski doğru değerlendirme yetilerinin kısıtlı olması onların bilgisayar oyun bağımlıları olmalarına neden olabilmektedir.

Bilgin’e (2015) göre bilgisayar oyunlarının devamlı olarak oynanması salt bir bağımlılık belirtisi değildir. Bunun bağımlılık olarak addedilmesi bireyin hem kendi yaşamında hem de ailesinin yaşamında olumsuzlukların olması ile ilgilidir. Horzum (2011) da bilgisayar oyun bağımlılığını çocuğun uzun süre oyun oynamayı bırakamaması, oyunu gerçek hayatıyla ilişkilendirmesi, oyun oynamaktan dolayı görevlerini aksatması ve oyun oynamayı başka etkinliklere tercih etmesi gibi sonuçları olan bir durum olarak tanımlamaktadır. Oyun bağımlıları bağımlı olmayanlara oranla daha fazla yalnızlık, depresif duygu durumu ve kompülsivite yaşarlar. Kimi zaman bireyler bilgisayar oyunlarını yalnızlığını giderme yolu olarak görürler. Oysa bireyi etkisi altına alan bilgisayar oyunları onu ailesi ve arkadaşlarından uzaklaştırabilir hatta sosyal yönden izole edebilir. Bilgisayar oyun bağımlısı ergenlerin ailesi ve diğer sosyal çevresiyle problem yaşamaları onların sağlıklı bir geleceğin temellerini atmalarını da engelleyebilir.

Ergenlerin ve genç erişkinlerin oyuna ayırdıkları sürenin fazlalığı ve daha fazla oynamayı tercih ettikleri şiddet içerikli oyunlar göz önüne alındığında, birçok problemi de beraberinde getiren oyun bağımlılığı oluşmadan erken dönemde önlenmesi ve gerekiyorsa yardım almaları önemlidir. Bu kapsamda aile ortamı çocukların sosyalleşmesinde ve olumlu/ bilinçli davranışlar kazanmasında belirleyicidir. Çalışmalar internet ve dijital oyun bağımlılığı gibi bozuklukların aile içi çatışmaların olduğu ortamlarda daha çok beslendiğini, aksine ebeveyn-çocuk arasındaki iyi/güçlü ilişkilerin ise problemi azalttığını göstermiştir. Ergenler kendilerini zorlayan topluma ve ebeveynlerine karşı interneti ve dijital oyunları isyan aracı olarak da kullanabilmektedir. Bu nedenle gençlerde bilinçli ve kontrollü internet ve dijital oyun kullanma davranışlarının oluşmasında temel ilke ailede güven, demokrasi, destek, güçlü iletişim ve olumlu ebeveyn-çocuk ilişkisinin geliştirilmesidir.

Griffiths (2003)’in dijital oyun bağımlılığını önleme ve mücadele konusunda ailelere yönelik aşağıdaki önerileri yol gösterici olabilir:

• Çocuğunuzun “ne kadar”, “nerede”, “ne zaman” ve “ne tür” oyunları oynayabileceği ile ilgili temel kuralları/sınırları başında oluşturun ve bu konuda kararlı olun.
• Oynamayı tercih ettiği dijital oyunların içeriğini öğrenin ve şiddet içerikli oyunlar yerine yaşına uygun, eğitici ve eğlenceli oyunları seçmeleri konusunda yönlendirici olun. Oyunun içeriği uygun olsa dahi bazı kurallar oluşturun ve sınırlar koyun. Ayrıca “bu oyunu oynayamazsın” demek yerine çocuğunuzla uygun oyunlar oynayarak birlikte vakit geçirin.
• Oyunların içeriği hakkında çocuğunuzla konuşun ve gerçek ile sanal dünya arasındaki farkı anladığından emin olun.
• Dijital oyunları yatak odası dışında herkesin görebileceği alanda oynamasını sağlayın.
• Yalnız oyun oynamak yerine birlikte işbirliği yapabilecekleri ve konuşabilecekleri grup oyunlarını tercih etmeleri yönünde destekleyin.
• Oyunları, ödev veya diğer önemli işleri tamamladıktan sonra ödül olarak kullanın.
• Dijital oyunlar yanında onların boş zamanlarında sürdürebileceği diğer sosyal faaliyetlerin bol olmasını sağlayın.
• Her şey başarısız olursa oyun konsolunu uzaklaştırın ve uygun olduğunda sadece geçici bir süre çocuğa geri verin.